آیا ارجاع مردم در زمان غیبت به راویان حدیث (فقها) به معنی انتقال و تفویض استادی از امام عصر (علیه‌السلام) به آنان نیست؟ /
جواب: بر طبق آموزه‌های وحیانی، نقش امام در نظام هستی، نقش تکوینی است یعنی وجود امام برای بقای دنیا و پابرجا بودن آسمان و زمین، لازم است. امام سجاد (علیه‌السلام) فرمودند: «نَحْنُ أَئِمَّهُ الْمُسْلِمِینَ وَ حُجَجُ اللهِ عَلَى الْعَالَمِینَ وَ … نَحْنُ أَمَانُ أَهْلِ الْأَرْضِ کَمَا أَنَّ النُّجُومَ أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ وَ نَحْنُ الَّذِینَ بِنَا یُمْسِکُ اللهُ‏ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ‏ وَ بِنَا یُمْسِکُ الْأَرْضَ أَنْ تَمِیدَ بِأَهْلِهَا وَ بِنَا یُنَزِّلُ الْغَیثَ وَ بِنَا یَنْشُرُ الرَّحْمَهَ وَ یُخْرِجُ بَرَکَاتِ الْأَرْضِ وَ لَوْ لَا مَا فِی الْأَرْضِ مِنَّا لَسَاخَتْ‏ بِأَهْلِهَا» (امالی، شیخ صدوق، صفحه‌ی ۱۸۶، المجلس الرابع و الثلاثون؛ کمال الدین و تمام النعمه، شیخ صدوق، جلد ۱، صفحه‌ی ۲۰۷، باب العله التی من أجلها یحتاج إلى الإمام) ترجمه: ما امامان مسلمانان و حجت‌های خدا بر جهانیان و … ما امان اهل زمین هستیم همچنان که ستارگان، امان برای اهل آسمان هستند. من کسانی هستیم که به [وجود و واسطه‌ی] ما آسمان از این که بر زمین بیافتد، به اجازه‌ی خدا، بازداشته می‌شود و به [وجود و واسطه‌ی] ما زمین از این که اهلش را فرو برد، بازداشته می‌شود و به [وجود و واسطه‌ی] ما باران فرو فرستاده می‌شود و به [وجود و واسطه‌ی] ما رحمت، منتشر می‌گردد و برکات زمین خارج می‌شود و اگر ما از ما در زمین نباشد، اهلش را فرو می‌برد.
و نیز امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: «لَوْ بَقِیَتِ الْأَرْضُ یَوْماً بِلَا إِمَامٍ مِنَّا، لَسَاخَتْ‏ بِأَهْلِهَا، وَ لَعَذَّبَهُمُ اللهُ بِأَشَدِّ عَذَابِهِ، ذَلِکَ أَنَّ اللهَ جَعَلَنَا حُجَّهً فِی أَرْضِهِ، وَ أَمَاناً فِی الْأَرْضِ لِأَهْلِ الْأَرْضِ، لَنْ یَزَالُوا فِی أَمَانٍ أَنْ تَسِیخَ بِهِمُ الْأَرْضُ مَا دُمْنَا بَینَ أَظْهُرِهِمْ، فَإِذَا أَرَادَ اللهُ أَنْ یُهْلِکَهُمْ ثُمَّ لَا یُمْهِلَهُمْ وَ لَا یُنْظِرَهُمْ، ذَهَبَ بِنَا مِنْ بَینِهِمْ، وَ رَفَعَنَا إِلَیهِ، ثُمَّ یَفْعَلُ اللهُ بِهِمْ مَا شَاءَ وَ أَحَبَّ» (الأصول السته عشر، صفحه‌ی ۱۴۰، کتاب أبی سعید عباد العصفری؛ کمال الدین و تمام النعمه، شیخ صدوق، جلد ۱، صفحه‌ی ۲۰۴، باب العله التی من أجلها یحتاج إلى الإمام) ترجمه: اگر زمین یک روز بدون امامی از ما بماند، اهلش را فرو می‌برد و هر آینه خداوند، ایشان را به شدیدترین عذابش، عذاب می‌کرد. [علت] آن این است که خدا ما را حجت در زمین و امان در زمین برای اهل زمین قرار داده است. همواره ـ تا ما در میانشان هستیم ـ در امان خدا هستند از این که زمین، آنان را در خود فرو برد. پس هر گاه خدا اراده کند که هلاکشان سازد و مهلتشان ندهد، ما را از بینشان ببرد و به سوی خودش بالا کشد، سپس آنچه بخواهد و دوست داشته باشد، با آنان انجام دهد.
و همچنین فرمودند: «لَوْ أَنَّ الْإِمَامَ رُفِعَ مِنَ الْأَرْضِ سَاعَهً لَسَاخَتْ‏ بِأَهْلِهِ کَمَا یَمُوجُ الْبَحْرُ بِأَهْلِهِ» (بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (علیهم‌السلام)، صفار، جلد ۱، صفحه‌ی ۴۸۸، باب أن الأرض لا تبقى بغیر إمام) ترجمه: اگر امام، یک ساعت، از زمین بالا برده شود، اهلش را در خود فرو می‌برد همچنان که موج دریا، اهلش را در خود فرو می‌برد.
یا: عَنْ أَبِی حَمْزَهَ الثُّمَالِیِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه‌السلام) تَبْقَى الْأَرْضُ بِغَیرِ إِمَامٍ؟ قَالَ: «لَوْ بَقِیَتِ الْأَرْضُ بِغَیرِ إِمَامٍ لَسَاخَتْ» (بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (علیهم‌السلام)، صفار، جلد ۱، صفحه‌ی ۴۸۸، باب أن الأرض لا تبقى بغیر إمام؛ کافی، محدث کلینی، جلد ۱، صفحه‌ی ۱۷۹، باب أن الأرض لا تخلو من حجه) ترجمه: راوی می‌گوید: به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم: زمین بدون امام می‌شود؟ فرمودند: اگر زمین بدون امام بماند، فرو می‌رود.
یا: عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عُمَرَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ (علیه‌السلام) هَلْ یَبْقَى الْأَرْضُ بِغَیرِ إِمَامٍ؟ فَإِنَّا نُرَوَّى عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه‌السلام). قَالَ: «لَا یَبْقَى الْأَرْضُ إِلَّا أَنْ یَسْخَطَ اللهُ عَلَى الْعِبَادِ». قَالَ: «لَا تَبْقَى إِذاً لَسَاخَتْ»‏ (بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (علیهم‌السلام)، صفار، جلد ۱، صفحه‌ی ۴۸۸، باب أن الأرض لا تبقى بغیر إمام؛ کافی، محدث کلینی، جلد ۱، صفحه‌ی ۱۷۹، باب أن الأرض لا تخلو من حجه) ترجمه: راوی می‌گوید به امام کاظم (علیه‌السلام) عرض کردم: آیا زمین بدون امام می‌شود؟ پس ما از امام صادق (علیه‌السلام) روایت می‌کنیم که زمین [بدون امام] نمی‌شود مگر این که خدا بر بندگانش غضب کرده باشد. فرمودند: [بدون امام، اصلاً] باقی نمی‌ماند، در این هنگام، فرو می‌رود.
یا: عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عُمَرَ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا (علیه‌السلام) قَالَ: قُلْتُ لَهُ هَلْ تَبْقَى الْأَرْضُ بِغَیرِ إِمَامٍ؟ قَالَ: «لَا». قُلْتُ: فَإِنَّا نُرَوَّى عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه‌السلام) أَنَّهُ قَالَ لَا تَبْقَى إِلَّا أَنْ یَسْخَطَ اللهُ عَلَى الْعِبَادِ. قَالَ: «لَا تَبْقَى إِذاً لَسَاخَتْ» (بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (علیهم‌السلام)، صفار، جلد ۱، صفحه‌ی ۴۸۹، باب أن الأرض لا تبقى بغیر إمام) ترجمه: راوی می‌گوید: به امام رضا (علیه‌السلام) عرض کردم: آیا زمین خالی از امام می‌شود؟ فرمودند: نه. گفتم: ما از امام صادق (علیه‌السلام) روایت می‌کنیم که زمین بدون امام نمی‌شود مگر این که خدا بر بندگانش غضب کرده باشد. فرمودند: [اگر چنین شود] باقی نمی‌ماند و در این هنگام، فرو می‌رود.
یا: عَنْ سُلَیمَانَ الْجَعْفَرِیِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا (علیه‌السلام) قُلْتُ: تَخْلُو الْأَرْضُ مِنْ حُجَّهِ اللهِ؟ قَالَ: «لَوْ خَلَتِ الْأَرْضُ طَرْفَهَ عَینٍ مِنْ حُجَّهٍ لَسَاخَتْ‏ بِأَهْلِهَا» (بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (علیهم‌السلام)، صفار، جلد ۱، صفحه‌ی ۴۸۹، باب أن الأرض لا تبقى بغیر إمام) ترجمه: راوی می‌گوید: از امام رضا (علیه‌السلام) پرسیدم: آیا زمین از حجت خدا خالی می‌شود؟ فرمودند: اگر زمین، یک چشم بر هم زدنی، از حجت خالی شود، اهلش را در خود فرو می‌برد.
این جایگاه، منحصر در امام عصر (علیه‌السلام) است و به هیچ کسی واگذار نشده است. پس اگر «استاد» بودن را به معنی تأثیر تکوینی در رساندن مشتاقان به کمال و سعادت بدانیم، به کسی منتقل نشده و هیچ فقیهی نیز چنین ادعایی نکرده است. اما اگر «استاد» بودن را به معنی راهنمایی به آموزه‌های قرآن کریم و میراث برجای مانده از ائمه‌ی طاهرین (علیهم‌السلام) معنی کنیم، در زمان غیبت آن جناب، این وظیفه بر عهده‌ی محدثین و فقهای عظام است، که فرمودند: «وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ‏ الْوَاقِعَهُ فَارْجِعُوا فِیهَا إِلَى رُوَاهِ حَدِیثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِی عَلَیکُمْ وَ أَنَا حُجَّهُ اللهِ» (کمال الدین و تمام النعمه، شیخ صدوق، جلد ‏۲، صفحه‌ی ۴۸۴، باب ذکر التوقیعات الوارده عن القائم (علیه‌السلام)؛ الغیبه، شیخ طوسی، کتاب الغیبه للحجه، صفحه‌ی ۲۹۱، فصل بعض معجزات الإمام المهدی (علیه‌السلام)؛ إعلام الورى بأعلام الهدى، طبرسی، صفحه‌ی ۴۵۲، الفصل الثالث فی ذکر بعض التوقیعات الوارده منه؛ الخرائج و الجرائح، راوندی، جلد ۳، صفحه‌ی ۱۱۱۴، باب العلامات الساره الداله على صاحب الزمان (علیه‌السلام)؛ الإحتجاج على أهل اللجاج، شیخ طبرسی، جلد ‏۲، صفحه‌ی ۴۷۰، احتجاج الحجه القائم المنتظر المهدی صاحب الزمان (علیه‌السلام)؛ کشف الغمه فی معرفه الأئمه، اربلی، جلد ۲، صفحه‌ی ۵۳۱، الفصل الثالث فی ذکر بعض التوقیعات الوارده منه (علیه‌السلام)؛ وسائل الشیعه، محدث عاملی، جلد ۲۷، صفحه‌ی ۱۴۰، باب وجوب الرجوع فی القضاء و الفتوى إلى رواه الحدیث من الشیعه) ترجمه: و اما در پدیده‌هایی که اتفاق می‌افتد، پس در آنها مراجعه کنید به راویان کلام ما که آنان حجت من بر شما هستند و من حجت خدا هستم.
البته لازم به ذکر است که آنچه مدعیان «قطب» و «استاد»، ادعای آن را دارند، فراتر از هدایت به آموزه‌های قرآن و سنت و عترت است و مدعی تصرفات تکوینی هستند. یعنی خود را از سلسله‌ی امامت نوعی می‌شمارند.